نقد رویکردهای موجود در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی؛ با تأکید بر اقتضائات توسعۀ نظریه پردازی علم دینی بومی

Authors

مهدی خاقانی اصفهانی

محمدعلی حاجی ده آبادی

abstract

نظریه پردازی در حوزۀ سیاست جنایی، ضرورتی مبرم است؛ فقدان الگوی بومی منسجم برای مدیریت تدبیر در قبال بزه و انحراف موجب ناهماهنگی دستگاه­های حکومتیِ متصدّی امر است، و این پیامدی جز افت شاخص­های عدالت کیفری در ایران ندارد. با وجود آن که راهبردسازی برای عدالت کیفری در ایران اوّلاً، متأثّر از آموزه­های اسلامی است، امّا تعبیر «سیاست جنایی اسلامی» در ادبیات فقهی و حقوقی کشور با چالش­های متعدّدی روبه روست؛ مصائبی که تا شناخته و چاره­اندیشی نشوند نمی­توان مدّعی آمادگی برای حرکت در مسیر طراحی «نظریۀ اسلامی ـ ایرانیِ سیاست جنایی» شد. مطالعۀ پژوهش­ها در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی نشانگر وجود چند گفتمانِ مطرح در این مقوله است؛ همچنان که گفتمان­هایی معرفت شناختی ـ و نه تخصّصاً در حیطۀ سیاست جنایی ـ را نیز می­توان شناسایی کرد که به نحو غیرمستقیم بر مبانی، ساختار، جلوه­ها و تحوّل سیاست جنایی اسلامی مؤثّرند. این مقاله، با روش تحلیل گفتمان، پس از مرور أهمّ دیدگاه­ها در حوزۀ سیاست جنایی اسلامی در ادبیات پژوهشی کشور، دیدگاه­های موجود در ادبیات فقهی و حقوقی کشور پیرامون مقولۀ سیاست جنایی اسلامی را با تأکید بر فلسفه و کارکرد اجتماعی فقه، آسیب­شناسی نموده و توضیح می­دهد چه نسبتی میان سیاست­های حاکم بر فقه جزایی با سیاست جنایی اسلامی قابل برقراری است. هدف نهایی مقاله، ترسیم مختصّات کلّی قرائتی از سیاست جنایی اسلامی است که خود، جزئی از یک نظریۀ وسیع تر با نام ـ الگوی اسلامی ایرانیِ سیاست جنایی ـ خواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بومی سازی سیاست جنایی با تأکید بر نقد اهمّ مدل های غربی و گفتمانهای فقهیِ سیاست جنایی

از ویژگی‌های گفتمان‌های غالب در سیاست جنایی غربی، قرارگیری دولت‌ها به طور نسبی در یکی از مدل‌های تعریف شده لیبرال، اتوریته، توتالیتر و مانند آن است که خود در تقابل نظری و عملیِ آزادی‌گرایی و امنیت‌گرایی ریشه دارد. سیاست جنایی غربی معاصر، در پیروی از منطق مدرنیته و هم‌چنین نتیجۀ دیالکتیک ساختار و کنش میان نهادها و کنش‌گرانی است که منطق تدبیر آن‌ها در قبال بزهکاری در چارچوب «نظریۀ سیستم‌ها» معنادا...

full text

بومی سازی سیاست جنایی با تأکید بر نقد اهمّ مدل های غربی و گفتمانهای فقهیِ سیاست جنایی

از ویژگی­های گفتمان­های غالب در سیاست جنایی غربی، قرارگیری دولت­ها به طور نسبی در یکی از مدل­های تعریف شده لیبرال، اتوریته، توتالیتر و مانند آن است که خود در تقابل نظری و عملیِ آزادی­گرایی و امنیت­گرایی ریشه دارد. سیاست جنایی غربی معاصر، در پیروی از منطق مدرنیته و هم­چنین نتیجۀ دیالکتیک ساختار و کنش میان نهادها و کنش گرانی است که منطق تدبیر آن­ها در قبال بزهکاری در چارچوب «نظریۀ سیستم­ها» معنادا...

full text

نقد و بررسی نظریه علم دینی در فرهنگستان علوم اسلامی

چکیده: عنوان پایان نامه: نقد و بررسی نظریه علم دینی در فرهنگستان علوم اسلامی کلمات کلیدی: فرهنگستان علوم اسلامی، علم دینی، اصالت فاعلیت، حرکت، دین، علم، ملاک حجیتِ علم، جهت داری علم، اختیار، علیت بحث علم دینی از مباحث مهم عصر ماست. از عمر این بحث چند دهه بیشتر نمی گذرد، اما در کشورهای اسلامی به بحث روز تبدیل شده است. بزرگانی همچون شهید صدر و شهید مطهری مباحثی در این باره مطرح کرده بودند، ولی ...

سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال جرایم با انگیزه دینی

سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال جرایم با انگیزه دینی· جلالی، محمدرضا[1] میرخلیلی، سیدمحمود[2] چکیده   این مقاله با هدف بررسی رویکرد حاکم بر سیاست جنایی تقنینی جمهوری اسلامی ایران در قبال جرایم با انگیزه دینی، نگارش یافته است. به همین منظور، ضمن بیان مفهوم جرایم با انگیزه دینی و طبقه بندی آن ها، این نوشتار حاکی از آن است که ابتدءً قانونگذار، فاقد شناسایی اختصاصی این نوع از جرایم و پراکندگی د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فقه و مبانی حقوق اسلامی

Publisher: دانشکده الهیات و معارف اسلامی

ISSN 2008-8744

volume 46

issue 1 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023